Η επόμενη μέρα...

του Ελευθερίου Τζιόλα

(e.tziolas@gmail.com)

------------------------------------------------------------------------------------

Α. Νέο τοπίο.

To βράδυ της Κυριακής, 6ης Μαίου, θα γνωρίζουμε αν από τις  ''εκλογές του θυμού'' γεννήθηκε ώριμο τέκνο της οργής και της ανάγκης ή θα χρειασθεί και νέος γύρος... Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ετυμηγορία του Λαού είναι σεβαστή και το μήνυμα του ουσιώδες και πολυπαραμετρικό.

Απολύτως βέβαιο είναι ότι οι αναδιατάξεις και οι μεταβολές στο πολιτικό σύστημα και στα κόμματα θα εισελθούν στη βαθύτερη και ενεργότερη περίοδο.

Ο Α.Σαμαράς ''κατόρθωσε'' την μεγαλύτερη πολυδιάσπαση του χώρου της κεντροδεξιάς, με ταυτόχρονη μετατόπιση του πολιτικού κέντρου βάρους αυτού του χώρου ακόμα πιο δεξιά, επιβαρύνοντας έτσι αρνητικά το σύνολο της δημόσιας ζωής της χώρας. Ταυτόχρονα, η πολιτική (και προεκλογική του) αντζέντα έδοσε προνομιακό πεδίο στις πλέον ακραίες, αντιδραστικές απόψεις, ενώ οι εμμονές του έκοψαν γέφυρες διαλόγου και συνενόησης μεγιστοποιώντας το ήδη φανερό αδιέξοδο. Με μια τέτοια διαδρομή και τα ανάλογα αποτελέσματα μιας πύρρειας νίκης, ο Α.Σαμαράς κινδυνεύει να είναι ο πρόεδρος με τη βραχύτερη θητεία στη ''Ν.Δ''.

Ο Κ.Καραμανλής αναδέχθηκε έναν στεγνό ρόλο κράχτη για κομματική συσπείρωση, προσβάλλοντας τον ελληνικό λαό, ο οποίος επί διόμιση χρόνια απαιτεί εξηγήσεις από τον π.πρωθυπουργό για την χρεοκοπία της χώρας και τον κατακλυσμό της κρίσης, των σκανδάλων και των αδιεξόδων της κυβερνητικής περιόδου του...

Κανείς δεν ξεχνά ότι η βόμβα του δημοσίου χρέους των 300 δισ ευρώ κατασκευάσθηκε με ετήσιο ρυθμό 16% (!) στη δική του θητεία, καταλήγωντας σ΄ένα έλλειμα 15,5% τον Οκτώβρη 2009 !

Στον Ε.Βενιζέλο, με νωπή την ηγετική του θέση στο ΠΑΣΟΚ, θα καταγραφεί, για τα διαχρονικά δεδομένα του ΠΑΣΟΚ, μία ήττα μεγάλων διαστάσεων.

Στην πραγματικότητα, ο μοιραίος άνθρωπος για το ΠΑΣΟΚ και την Ελλάδα ήταν ο Γ.Παπανδρέου.

Η επιλογή του Γ.Παπανδρέου το 2007 ήταν μία καταστροφική επιλογή.

Είναι χρήσιμο τούτο να κατανοηθεί και πλήρως και στις συνέπειές του. Iδιαίτερα, από κείνους που ΄΄υπέρμαχοι΄΄ τότε της υποψηφιότητας Γ.Παπανδρέου εξακολουθούν και τώρα να μην πραγματοποιούν έναν απολογισμό ουσίας και ευθύνων τους. Η όποια, δε, πολιτική μετανάστευση σε άλλα σχήματα, -χωρίς τον προηγούμενο δημόσιο απολογισμό, όπως και τότε με τη δημόσια υποστήριξή τους στην εκλογή Γ.Παπανδρέου-, δεν συνιστά πράξη ευθύνης και στάση συνέπειας.

Αν και η ιστορία δεν ξαναγράφεται, και ιδιαίτερα δεν ξαναγράφερται με ''αν'', είναι πλέον ολοκάθαρο ότι ο Γ.Παπανδρέου δεν ήταν η σωστή επιλογή ούτε για πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ούτε για πρωθυπουργός. Μπορεί ο Ε.Βενιζέλος να παρουσίαζε αδυναμίες πολιτικές και ιδιοσυγκρασίας, αλλά αν το 2007 είχε εκλεγεί πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και εν συνεχεία πρωθυπουργός είχε την ικανότητα, -σε καθε περίπτωση υπέρτερη και πληρέστερη του Γ.Παπανδρέου-, να κατανοήσει και να διαχειρισθεί πιο αποτελεσματικά και διαφορετικά την βαθειά οικονομική και σύνθετη πολιτική κρίση.  

'Ομως, το 2012 δεν είναι 2007, ούτε 2009.

Ο καλύτερος διαχειριστής του 2009 δεν επαρκεί, μόνο ως τέτοιος, για το 2012 και τις ανάγκες του.

Β. Ηταν σωστή η στρατηγική ;

Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ χαρακτήριζε τις εκλογές της 6ης Μαίου 2012, εκλογές για την επόμενη εικοσαετία. Το κρίσιμο ερώτημα είναι : ''η στρατηγική της, πολιτική και εκλογική, ήταν αντίστοιχη αυτής της καίριας εκτίμησης :''. 'Οταν, μάλιστα, υπάρχει και η ευεργετική σύμπτωση της αναμέτρησης στη Γαλλία, όπου οι σοσιαλιστές μετά από 18 ολόκληρα χρόνια επανέρχονται και ο νεοφιλελεύθερος άξονας  Μέρκελ-Σαρκοζί, υπευθυνος για τα μεγάλα δεινά, τρίζει...

Κλείνοντας μία μεγάλη ιστορική περίοδος, που συνηθίζεται να ονομάζεται ''μεταπολίτευση'', πραγματοποιήθηκε ο ανάλογος απολογισμός, που θα αναδείκνυε τις μεγάλες κατακτήσεις και τα ισχυρά σημεία της χώρας και της κοινωνίας στα οποία οφείλει να στηριχθεί για τη νέα περίοδο; Ποιός είναι ο φορέας που αποτέλεσε τη δημιουργική ατμομηχανή σ΄αυτή τη δαιδαλώδη διαδρομή των προκλήσεων, των στοιχημάτων και των κατακτήσεων ;  Μπορεί η νέα εικοσαετία να κινηθεί χωρίς αυτόν ; Ποιά είναι τα διακυβεύματα της νέας εικοσαετίας στα πεδία όπου κρίνεται η ανάκαμψν και η ανάπτυξη της χώρας : παραγωγή, πραγματική οικονομία, αγροτικός τομέας, απασχόληση,  καινοτομία, τουρισμός, υποδομές; Ποιά η στρατηγική και ποιές οι προτεραιότητες της προοδευτικής πρότασης, ποιές οι μεγάλες διαφορές από τη συντηρητική παράταξη ; Ποιοί είναι οι δύο μεγάλοι δρόμοι μπροστά μας ; Ποιά είναι η σύμφυτη ευρωπαϊκή διάσταση, οι μεγάλες ''πολιτικές συμπαρατάξεις'' (οι ''πολιτικές οικογένειες'') στην Ευρώπη στις οποίες μετέχουμε και συγκροτούμε πραγματικό κοινό μέτωπο πολιτικής και δράσης, αξιοποιώντας τον Ολλάντ  και τους νέους συσχετισμούς στη Γαλλία και παντού ; Την κρίση θα την ξεπεράσουμε με μία νέα πρόταση, ή με τη συνέχεια διαχείρισης στα μέτρα της προηγούμενης περιόδου, ιδιαίτερα της τελευταίας μνημονιακής διετίας ;  Θα μετέχουμε σε μιά προοδευτική στροφή/αλλαγή στην Ευρώπη και στην Ελλάδα ή θα μείνουμε στην προσαρμογή των δανειακών συμβάσεων ; Υπέρβαση ή συνέχεια ;

Αυτό θα συνιστούσε ένα άλλο πλαίσιο, διαφορετικό, από το αμυντικό, χαμηλής πτήσης, χαμηλών στόχων και  προσδοκιών.

Η γραμμή του ''διμέτωπου'' δεν ήταν ποτέ νικηφόρα. Σχεδόν πάντα άλλαξε... 'Οταν αντικαταστάθηκε από τη γραμμή των μεγάλων παρατάξεων μάχης και προοπτικής, δηλαδή, όταν αντιστοιχήθηκε και έκφρασε την κοινωνική πόλωση, όπως αυτή διαμορφώνονταν πολιτικά σε κάθε ιστορική φάση τότε αποκτούσε δυναμική και κέρδιζε.

Η θέση του πολιτικού ''κέντρου'' με τη δυνατότητα των αμφίπλευρων συνεργασιών, δεν είναι, όπως ορισμένοι θεωρούν η προνομιακή θέση, αλλά η θέση του ''σάντουιτς'', της συμπίεσης και της αμφίπλευρης αφαίμαξης.

Ο συνασπισμός εξουσίας στηρίζεται σε δύο στοιχεία : στην ηγεμονία ενός πολιτικού φορέα και στη σύγκλιση κοινωνικών στρωμάτων στη βάση. Το ΠΑΣΟΚ, μη καλύπτωντας το πρώτο και στερούμενο του δευτέρου αδυνατεί να κυριαρχήσει. Και η αναζήτηση, σ΄αυτό το πλαίσιο συνθηκών, ενός πρωταγωνιστικού ρόλου στις εξελίξεις περί τα κυβερνητικά τείνει να εκφυλισθεί σε συγκυριακές συμπράξεις.

Η συζήτηση περί ''εθνικού σχεδίου σωτηρίας'', όταν δεν είναι υποκριτική, μπορεί να υπηρετηθεί μέσα από δύο στρατηγικές : η πρώτη, των κυβερνήσεων πλειψηφικών παρατάξεων και η δεύτερη των κυβερνησεων ΄΄εθνικής ενοτητας΄΄. Με την πρώτη, το μεγάλο έργο της εθνικής ανάταξης και προοπτικης αναλαμβάνει κυβέρνηση παραταξιακής πλειοψηφίας (ενός κόματος ή συνεργαζόμενων συγγενικών) που αποτελεί έκφραση του συνασπισμού εξουσίας, όπως παραπάνω περιγράφηκε. Η λύση αυτή συνήθως διαθέτει δυναμισμό, οργανωμενο σχέδιο ανόρθωσης-αναπτυξης και έχει βάθος χρόνου.  Με τη δεύτερη λύση (των κυβερνήσεων ''εθνικής ενότητας''), το έργο συντελείται με κύρια ευθύνη απο τους δύο κυρίαρχους κομματικούς σχηματισμούς με τη συμμετοχή κι άλλων δυνάμεων. Η συνενόηση, τότε, οφείλει να είναι ειλικρινής, σε καλά και αναλυτικά επεξεργασμένο σχέδιο, συγκεκριμένων και κοστολογημένων στόχων και απολύτως συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας. Οι υπαρκτές διαφορές των δύο κύριων κομματικών σχηματισμών επιβάλουν τα παραπάνω, όπως και το χρονικό όριο μιας τέτοιας συγκυβέρνησης. 

Τιποτα απ΄αυτά δεν μπορεί πραγματικά να υπάρξει, δεν μπορεί να λειτουργήσει, αν μιλάμε για ''εθνικό σχέδιο Βρυξελλών'', για ''κυβέρνηση εθνικής ενότητας Τρόϊκας''...

Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός χωρίς τον ορισμό του περιεχομένου του δεν είναι στις μέρες μας, πλέον, επαρκής, στο βαθμό που ο γερμανικός νεοφιλελεύθερος δεσποτισμός τον έχει βαθειά μεταβάλλει.  Ταυτόχρονα, η συμμετοχή στην μεγάλη ''οικογένεια των σοσιαλιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων'', ενώ αποτελεί ένα ισχυρό πλεονέκτημα (ιδιαίτερα έναντι άλλων αναποτελεσματικών αριστερών συμπτήξεων), πρέπει να σχετίζεται με την ουσία των πολιτικών για μια νέα Ευρώπη. Επίσης, η  έννοια σοσιαλδημοκρατία πρέπει να επανατοποθετηθεί και επανακαθορισθεί με νέο αξιακό, στρατηγικό, κοινωνικό, διεθνιστικό περιεχόμενο. Η κίνηση προς τα εμπρός πρέπει να είναι διττή : ενώ θα αγωνιζόμαστε να αλλάζει σε προοδευτική κατεύθυνση η Ευρώπη, ταυτόχρονα πρέπει να αλλάζει σε πιο ριζοσπασική και κοινωνική κατεύθυνση η σοσιαλδημοκρατία.

Το τοπίο στο χώρο της κεντροαριστεράς μετά τις εκλογές θα είναι εντελώς διαφορετικό. Τέσσερα, κυρίως, κόμματα, με ενισχυμένα τα τρία απ΄αυτά και σημαντικά μειώμενη τη δύναμη του πρώτου.

Οι προσπάθειες που αναμένεται να εκδηλωθούν,ως ένα βαθμό και σε συνάρτηση με την εξέλιξη των διερευνητικών εντολών, θα είναι στην κατεύθυνση της αύξησης της επιρροής, με στόχο την ηγεμόνευση. Η επιλογή του Α.Τσίπρα να φλερτάρει με την έννοια της κυβέρνησης και την ανάληψη της ευθύνης για κυβέρνηση της Αριστεράς (ακόμα και με την ανοχή/στήριξη του Π.Καμμένου), προσέκρουσε στα εσωτερικά ορύγματα των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά είναι ενδεικτική της  διεξόδου που τείνει να συγκροτεί πολιτική δύναμη που θέλει να συσχετίζεται και να εκπροσωπεί  κοινωνικές τάξεις και τη δυναμική τους. Η εσωτερικη σύνθεση και η κατάσταση ισσοροπιών στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και οι γύρωθεν (ΔΗΜΑΡ,ΚΚΕ) επιφυλάξεις,  είναι πιθανότερο να ακυρώσουν μία ευρύτερη πρόταση του για την ανασύνθεση-ανασυγκρότηση της Αριστεράς. Ο στόχος, μάλιστα, για έναν νέο πλειοψηφικό πόλο ευρωπαικού προασανατολισμού δεν θα έχει την πραγματική εσωτερική υποστήριξη της πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ. Παρ΄όλα αυτά, η διεργασίες που θα υπάρξουν είτε με διατύπωση και κίνηση ευρύτερης πρότασης, είτε όχι, θα είναι σημαντικές.

Επίσης, με τον ΣΥΡΙΖΑ σε θέση προβαδίσματος το ΚΚΕ και ιδιαίτερα η βάση του θα βρεθεί σε αναβρασμό. Χωρίς από την ηγεσία του ιδίου, τουλάχιστο όσο Γ.Γ. είναι η Α.Παπαρήγα, να αναμένετια κάποια μείζονα πρωτοβουλία.

Η ΔΗΜΑΡ μολονότι πιό ευέλικτη σε ορισμένα σημεία και αμφήσιμη σε άλλα, θα βρεθεί κάτω από πίεση από τ΄αριστερά και θα δοκιμασθεί αποτελώντας ένα συγκοινωνούν δοχείο με τον ΄΄εκσυγρονισμό΄΄ του ΠΑΣΟΚ.

'Ολα αυτά, στην ουσία τους, είναι πλευρές ενός και του ιδίου ζητήματος : της απουσίας ηγεμονικής  δύναμης στο χώρο της κεντροαριστεράς μετά την μεγάλη υποχώρηση του ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, η επαναπόλωση του πολιτικού σκηνικού, δηλαδή, η ανάδειξη και η κυριάρχηση μιάς κεντρικής πολιτικής δύναμης στον μη συντηρητικό, κεντροαριστερό χώρο με ρόλο ηγετικό, εναλλακτικό, απέναντι στην κεντροδεξιά θα είναι το κυρίαρχο αίτημα. Η επαναπόλωση του πολιτικού σκηνικού, με την έννοια του άλλου πόλου, της άλλης πρότασης, που θα συναρθώνει και θα εκπροσωπεί έναν νέο, ευρύ κοινωνικό και πολιτικό συσχετισμό θα αποτελέσει θέμα κεντρικό.

Γ. Ο νέος πόλος στην κεντροαριστερά.

Το αίτημα αυτό θα καταστεί καθοριστικό και επείγον, κυρίαρχο. Αποτελεί, με άλλα λόγια και στις σημερινές συνθήκες, το αντίστοιχο της περιόδου του 1974, το αίτημα για τον φορέα της νέας εικοσαετίας, της νέας ιστορικής περιόδου.

Το υπάρχον ΠΑΣΟΚ, η ορθότερα οι υπάρχουσες εντός αυτού προοδευτικές δυνάμεις, αν θέλει να συμβάλει πρωταγωνιστικά στην απάντηση και ικανοποίηση αυτού του αιτήματος, πρέπει :

1.  Να μην συμμετέχει σε κυβέρνηση συνεργασίας με τη ''Ν.Δ.", η/και με άλλα σχήματα της κεντροδεξιάς. Εκτός του ότι μια τέτοια συμμετοχή δεν μπορεί,- μετά και τα όσα μεσολάβησαν κατά την προεκλογική περίοδο-, να στηρίζεται σε ειλικρινείς σχέσεις και συγκεκριμένες δεσμεύσεις, το κυριότερο είναι ότι θα θυσιάσει την εναλλακτική προοπτική και την ελπίδα σε μιά κυβέρνηση εφήμερου χαρακτήρα και ανακύκλωσης της κρίσης. Το ΠΑΣΟΚ δεν πρέπει να συμμετέχει σε κυβέρνηση συνεργασίας με τη ''Ν.Δ.'', επιδιώκοντας την οικοδόμηση ενός πόλου εναλλακτικής διεξόδου με συγκρότηση ενός νέου συνασπισμου εξουσίας, αξιοποίησης των εξελίξεωσν στη Γαλλία με τον Ολλάντ και συνολικότερης αντεπίθεσης των προοδευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη.

2. Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να καταγράψει θετικά και να υπερασπισθεί στο εσωτερικό του όλες τις προοδευτικές αλλαγές που θα αναδείξει με την εντολή και την ψήφο του ο ελληνικος λαός στις 6 Μαίου. Είνα αυτό στοιχείο επανασύνδεσης του με τη λαϊκή βάση και τη βούλησή της.

3. Ο ελληνικός λαός θα συνταξιοδοτήσει στις 6 Μαίου περίπου το 70% του ''πρωτοκλασσάτου'' πολιτικού προσωπικού του ΠΑΣΟΚ.. Με την ψήφο του ο ελληνικός λαός θα πραγματοποιήσει μιά μεγάλη από τα κάτω αποσύρση, μια μεγάλη εκκαθάριση. Αυτή η καταλυτική, μείζον κατάκτηση δημιουργεί νέα δεδομένα, αποτελεί μέρος μιάς αυθεντικής ανανέωσης και ανοίγει νέα πέδια. Καμία παλινόρθωση δεν πρέπει να επιτραπεί, καμία παλινόστηση καταψηφισμένων, καταδικασθέντων, απορριφθέντων από τον ελληνικό λαό δεν θα επιτραπεί.

4. Δημιουργία της μεγάλης κοίτης, ίδρυση του νέου ισχυρού πόλου της κεντροαριστεράς. Με μεγάλες και ανοιχτές πρωτοβουλίες, με πνεύμα ανατρεπτικό στο καθεστωτικό και διεφθαρμένο και συνθετικό προς όλες τις δυνάμεις της κεντροαριστεράς, από τη μεταρρυθμιστική μέχρι τη ριζοσπασική, προς την ευρεία κοινωνική βάση της παραγωγής, της πραγματικής οικονομίας, της εργασίας, του πνεύματος, της νεολαίας, της καινοτομίας. Στην κοίτη αυτή, στην ιδρυτική πρωτοβουλία μπορούν να συμμετέχουν : το υπάρχον ΠΑΣΟΚ και ιδιαίτερα οι προοδευτικές του δυνάμεις (ενεργώντας προωθητικά και συντονιστικά), οι αριστερές αποσχίσεις του με την οποιοαδήποτε εν τω μεταξύ ενταξή τους η μορφώματά τους (στο ΣΥΡΙΖΑ κ.α.), ο πολυδιασπασμένος ''εκσυγχρονισμός'' και τα όποια εν τω μεταξύ μορφώματά του (ΔΗΜΑΡ κ.α.), ενεργές εναλλακτικές συσπειρώσεις πολιτών, ανένταχτο δυναμικό.

5. Ιδρυτικό Κέντρο για τη δρομολόγηση των αναγκαίων διαδικασιών συγκρότησης του πόλου ( πλαίσιο αρχών, καταστατικό, ιδρυτικό συνέδριο).  

Θα υπάρξουν φωνές που θα αντιταχθούν, κι άλλες που με πρόσχημα τον απαιτούμενο χρόνο και αλλότριες προτεραιότητες, θα επιδιώξουν  να εκτονώσουν και να ακυρώσουν αυτή την προσπάθεια ζωτικής σημασίας.

Ας είμαστε, ξεκάθαροι.

Βούληση απαιτείται (και οι εξ αυτής ανάλογες αποφάσεις).

Αυτή πυκνώνει τον χρόνο και κερδίζει τα στοιχήματα. 

Ναι, δεν έχουμε άλλα περιθώρια για να μην κάνουμε όλα αυτά.

Ελευθέριος Τζιόλας (Θεσσαλονίκη, 1 Μαίου 2012)