12.2.17

Η Αλβανία, η ελληνική μειονότητα, οι Τσάμηδες, η Χειμάρρα   και το αύριο των σχέσεων.
---------------------------------------------------------------------------------------

του Ελευθερίου Τζιόλα

            Αλβανικός εθνικισμός, ΑΟΖ,  ελληνική μειονότητα, αλβανικές κυβερνήσεις.

            Ο Έντι Ράμα, όταν ήταν δήμαρχος των Τιράνων είχε φιλοτεχνήσει ένα προσωπικό πολιτικό προφίλ διανοούμενου, εκσυγχρονιστή, με ευρωπαϊκές βλέψεις. Με την άνοδο του στην εξουσία, και στη θέση του πρωθυπουργού, διολίσθησε με ταχύτητα στις καθιερωμένες αλβανικές πρακτικές, της διαφθοράς, της ''προστασίας'', των σχέσεων με αμφιλεγόμενα κυκλώματα. Στην αλυσίδα αυτή, ο τελευταίος κρίκος ήταν η πρόσφατη παύση του υπουργού Δικαιοσύνης, Ι. Μανιάνι, προερχόμενου από το συνεργαζόμενο  κόμμα του Ι. Μέτα (προέδρου της Βουλής), όταν εκείνος ζήτησε να συλληφθεί ο επιχειρηματίας Κ.Μπαλίλι με την κατηγορία του βασικού χρηματοδότη και υπεύθυνου για την εκτεταμένη καλλιέργεια χασίς και τη διακίνηση των ναρκωτικών. Σοβαρά ζητήματα, που απασχολούν  και την Ε.Ε., καθώς είναι βεβαιωμένο ότι η κύρια πύλη ναρκωτικών προς την Ευρώπη  είναι η Αλβανία. Μετά την παύση του, ο πρώην υπουργός κατηγόρησε δημόσια τον Ε. Ράμα για ''προστασία'' και διαφθορά.
Ο Ε.Ράμα μετακινήθηκε σχετικά εύκολα και γρήγορα , με μοναδικό κριτήριο  σκοπιμότητας τα κακώς εννοούμενα ‘’συμφέροντα’’ από την Αθήνα στην Άγκυρα, από σοσιαλιστής που αναζητούσε στήριξη στους ομολόγους του στην Ελλάδα, στον ισλαμιστή  Τ. Ερντογάν της Τουρκίας. Ευρισκόμενος, τώρα, σε έκδηλο αδιέξοδο, σχετικά και με την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας. Η σύμπλευση του με την Τουρκία, η κατάσταση στην οποία έχει αυτή περιέλθει και η συνολικότερη στάση της κατά τον τελευταίο χρόνο, αλλά, κυρίως, οι κλιμακούμενες παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των ελευθεριών, καθώς  και η  αυθαίρετη καταπάτηση – απόσπαση και παράνομη μεταβίβαση περιουσιών της ελληνικής μειονότητας  είναι τα ζητήματα που φράσουν το δρόμο της Αλβανίας προς την Ε.Ε.. 
Οι τελευταίες 19 τέτοιες περιπτώσεις στην περιοχή της Χειμάρρας και το συνολικότερο σχέδιο που ενώ έχει τον εύηχο τίτλο ‘’αστική αναμόρφωση της Χειμάρρας’’ αποτελεί καλοστημένο σχέδιο αφαίρεσης περιουσιών Ελλήνων Χειμαρριωτών και περιστολής των δικαιωμάτων τους.  Σε σημείο, μάλιστα, τέτοιο, που και ο ‘’Συνήγορος του Πολίτη’’ της  Αλβανίας επισημαίνει τον παράνομα χαρακτήρα αυτών των πράξεων, χαρακτηρίζει το περιβόητο σχέδιο αυθαίρετο και ζητά την ανάκληση του !  Ενώ έχει προηγηθεί η υποστήριξη της Αθήνας για την απόκτηση του τίτλου του προς ένταξη μέλους (το 2014), το Συμβούλιο των  Υπουργών Εξωτερικών του περασμένου Δεκεμβρίου 2016, εν όψει των έντονα ανησυχητικών αυτών εξελίξεων,  μετά και τις εύστοχες παρεμβάσεις του έλληνα υπουργού, Ν.Κοτζιά, διατυπώνει στην έκθεσή του καίρια κριτική , αλλά και σειρά προϋποθέσεων συμμόρφωσης για την πρόοδο της ενταξιακής προοπτικής της Αλβανίας, σχετικές με την ελληνική μειονότητα, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά το σύνολο των διεθνώς κατοχυρωμένων δικαιωμάτων της. 
Η Αλβανία οφείλει να αντιληφθεί ότι ο ανέξοδος για το δικό της ακροατήριο εθνικισμός, και ο φραστικά επιθετικός της ανθελληνισμός, μπορεί να χρησιμοποιείται ψηφοθηρικά, δεν είναι όμως ο τρόπος υποστήριξης των πραγματικών συμφερόντων της. Και ότι ο δρόμος της Ευρώπης για την  ίδια διέρχεται από την Αθήνα !
Η πολιτική στροφή του Ε.Ράμα συνδέεται με την προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας για τη συμφωνία οριοθέτησης των θαλάσσιων περιοχών-συνόρων (ΑΟΖ) το 2009.  Το Συνταγματικό Δικαστήριο ακύρωσε τη σχετική συμφωνία, η οποία είχε προκύψει μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων  και είχε υπογραφεί τον Απρίλιο 2009 μεταξύ των υπουργών εξωτερικών των δύο χωρών. Ήταν, τότε, που ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, ως ο πρώτος  Έλληνας πρωθυπουργός μίλησε στο αλβανικό κοινοβούλιο, χωρίς για μοναδική φορά συγκεντρώσεις αλβανοτσάμηδων, καθώς, συντελούνταν, παράλληλα, η ένταξη της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ. Η απόφαση αυτή του Συνταγματικού Δικαστηρίου, για την οποία πρόσφατα ο Σ. Μπερίσα ευθέως στην αλβανική Βουλή κατηγόρησε τον Ε.Ράμα για χρηματισμό από την Τουρκική πλευρά, ενώ και την περίοδο εκδίκασης της υπόθεσης είχαν διατυπωθεί υπόνοιες και για χρηματισμό Δικαστών, χωρίς να έχει τη δυνατότητα ακύρωσης της ίδιας της διακρατικής συμφωνίας (η οποία τυπικά είναι σε ισχύ) την έχει πρακτικά αδρανοποιήσει. 
Η εμπλοκή της Τουρκίας στην υπόθεση αυτή , ακόμα και με τέτοιους τρόπους που δημόσια πλέον  καταγγέλλονται, εξηγείται από το μεγάλο της ενδιαφέρον για τα διεθνώς ισχυρά και κατοχυρωμένα ελληνικά δικαιώματα της ΑΟΖ στο Αιγαίο, για τα οποία η συμφωνημένη ΑΟΖ Ελλάδας- Αλβανίας δημιουργούσε καθοριστικό τετελεσμένο.
Παράλληλα, με την υπόθεση της ΑΟΖ, ο Ε.Ράμα, σήκωσε ψηλότερα το ζήτημα των Αλβανοτσάμηδων, έχοντας στο ζήτημα αυτό το ίδιο, και ίσως ψηλότερο, μήκος κύματος, με τον αντίπαλό του, Σ. Μπερίσα.  Μετατρέποντας ο Ε.Ράμα το κόμμα των Αλβανοτσάμηδων σε κυβερνητικό εταίρο, μετά τις εκλογές του 2013, του έδωσε και μία θέση αντιπροέδρου της Βουλής, πράγμα που οδήγησε τον πρόεδρο του ΚΕΑΔ (κόμμα της ελληνικής μειονότητας κι όχι μόνο), Ε. Ντούλη ως ένδειξη διαφωνίας και διαμαρτυρίας να παραιτηθεί από αντιπρόεδρος της Βουλής. Η επιδίωξη είναι να το αποσπάσει κι από την σφαίρα επιρροής του Σ. Μπερίσα, με τον οποίο το κόμμα των Αλβανοτσάμηδων  είχε προηγούμενα συνεργασθεί αναλαμβάνοντας, μάλιστα, τομείς του κρατικού μηχανισμού που προσφέρονται για διαπλοκή και διαφθορά.

Αλβανοτσάμικο : τυχοδιωκτικός  επεκτατισμός  χωρίς μέλλον.

Το αλβανοτσάμικο συνδέεται ουσιαστικά με τον αλβανικό επεκτατικό εθνικισμό και τις εκδηλώσεις ανθελληνισμού του. Παρά του ότι εμφανίζεται και ως αντίβαρο απέναντι στην ελληνική βορειοηπειρωτική μειονότητα, στα πλαίσια του ενθαρρυνόμενου εθνικισμού αποκτά και μια δική του ιδιαίτερη δυναμική με  στοιχεία  τυχοδιωκτισμού, όπως αυτά αποτυπώνονται στους χάρτες που κυκλοφορούν σε Τίρανα και Πρίστινα και έχουν τα σύνορα της ‘’μεγάλης Αλβανίας’’ στον Αμβρακικό κόλπο και στα Γρεβενά.
Η Ελλάδα έχει ξεκαθαρίσει, διαχρονικά, με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι ‘’ζήτημα τσάμηδων’’ για τη ίδια δεν υπάρχει. Ότι η υπόθεση αυτή των δοσίλογων και συνεργατών αλβανοτσάμηδων της γερμανο-ιταλικής κατοχής  του 1941- 44 έχει κλείσει με την αποχώρηση των ίδιων από τα ελληνικά εδάφη μαζί με τα συμμαχικά τους κατοχικά στρατεύματα κατά την οπισθοχώρηση-αποχώρηση μέσα στην Αλβανία. Ενώ, επίσης, τα Ελληνικά Δικαστήρια με τη λήξη του πολέμου, καταδίκασαν αμετάκλητα, ονομαστικά 1930 αλβανοτσάμηδες συνεργάτες των κατοχικών στρατευμάτων για εγκλήματα πολέμου. Οι Έλληνες πολίτες, σε αντίθεση με τον όψιμο αναθεωρητή  της Ιστορίας τους, Ε. Ράμα, και τα όσα έχει πεί για την Ακρόπολη , το Δούσμανη και τον ‘’ελευθερωτή Αλή Πασά’’, γνωρίζουν την ωμή δράση των αδερφών Νουρί και Μαζάρ Ντίνο και των ένοπλων τους, δίπλα στον εισβολέα  ιταλικό στρατό, μετά την πτώση του αλβανικού μετώπου της ελληνικής εποποιίας, και μετά μαζί με τους γερμανούς κατακτητές, ως τμήμα των δυνάμεών τους. Γνωρίζουν για την εξόντωση των 49 προκρίτων της Παραμυθιάς, και τις εκκαθαρίσεις  των χριστιανικών πληθυσμών της περιοχής. Γνωρίζουν ότι στη μάχη της Μενίνας (17-18 Αυγούστου 1944) οι αλβανοτσάμηδες  είχαν στενά συμπαραταχθεί με τις δυνάμεις του Άξονα, υπό τις διαταγές τους,  και  ηττήθηκαν από την Ελληνική Αντίσταση.       
Κορυφαία στιγμή απόρριψης κάθε σχετικής συζήτησης για το θέμα ήταν η άρνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας , Κ.Παπούλια, να συναντηθεί με τον Αλβανό ομόλογό του στους Αγ. Σαράντα (το 2008), και η ακύρωση της συνάντησης, όταν πληροφορήθηκε ότι στο χώρο είχαν συγκεντρωθεί αλβανοτσάμηδες για να του ασκήσουν πίεση.  Στο πρόσωπο του Κ.Παπούλια μπορεί να δεί κανείς με τον πιο αντιπροσωπευτικό τρόπο την ελληνική γραμμή στο θέμα των ελληνοαλβανικών σχέσεων : ήταν αυτός που επί Α. Παπανδρέου εργάσθηκε συστηματικά για να αρθεί το ‘’εμπόλεμο’’ με την Αλβανία και να υπάρξει ένα νέο κεφαλαίο συνεργασίας και δημιουργικών σχέσεων στη βάση της αμοιβαιότητας και του σεβασμού, και ήταν αυτός που αρνήθηκε κάθε συζήτηση –πίεση διεκδίκησης σε βάρος της Ελλάδας με την παραβίαση ιστορικών κατακτήσεων, του διεθνούς πλαισίου δικαιωμάτων και αποφάσεων της Δικαιοσύνης.

Τίποτα δεν υποτιμούμε, τα μέτωπα τα γνωρίζουμε.

Η Αλβανία έχει βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο 2017, ορισμένες συμπεριφορές μπορούν να ερμηνευθούν, και μέσα από το πρίσμα αυτής της συγκυρίας. Ας μη γίνει όμως το μεγάλο λάθος. Ο αλβανικός εθνικισμός με τις εκδηλώσεις ανθελληνισμού που προσλαμβάνει, τη στιγμή μάλιστα που και στις σημερινές συνθήκες, πάνω από το 40% των εμβασμάτων προέρχονται από την Ελλάδα, είναι κρίσιμος, διαρκής, μονιμότερος παράγων και απαιτεί διαρκή και σταθερή αντιμετώποιση.
Η Ελλάδα την κρίσιμη αυτή περίοδο της ιστορίας της, μετρά αληθινούς, πραγματικούς φίλους και διαπιστώνει πραγματικούς αντιπάλους και εχθρούς. Όσοι τη θεωρούν γονατισμένη και εκτιμούν ότι πιθανόν τώρα έχουν μια ευκαιρία εκβιασμού της, πρέπει να γνωρίζουν ότι αυταπατώνται. Το κύριο εθνικό μέτωπο της χώρας είναι Ανατολικά και σ΄αυτό οφείλει να έχει προσήλωση και οργανωμένη στρατηγική. Οι δυνάμεις της το γνωρίζουν και με τα δόντια, παρά την σκληρή οικονομική κατάσταση, το κρατούν.  Τούτο δεν σημαίνει ότι τα νώτα της είναι αφύλακτα ή ευάλωτα.
Η Ελλάδα θα αξιοποιήσει , - και πρέπει να αξιοποιήσει -,  ενεργητικά όλα τα προσφερόμενα μέσα των Συμμαχιών στις οποίες ανήκει και όλων των Οργανισμών των οποίων είναι μέλος, καθώς και όλες τις Συμφωνίες και τους όρους τους που έχει διαχρονικά διασφαλίσει – κατοχυρώσει για να υποστηρίξει τη χώρα και τον Ελληνισμό, όπου γής.  Τελεία και παύλα !          


Θεσσαλονίκη, 9 Φεβρουαρίου 2017

3 σχόλια:

  1. Ανώνυμος20/2/17

    Δεν υπάρχει ελληνική μειονότητα στη Χιμάρα. Οι Χιμαριότες είναι δίγλωσσοι, και όχι αποκλειστικά ελληνόφωνοι, και η περιοχή τους δεν συμπεριλαμβάνεται στην λεγόμενη μειονοτική ζώνη. Οι Αλβανοί της Χιμάρας την ελληνική γλώσσα την έμαθαν κυρίως χάρη της εντατικής επικοινωνίας και θρησκευτικής-στρατιωτικής συμμαχίας με την Ελλάδα και ξεχωριστά με το νησί της Κέρκυρας (και όχι μόνο). Εκεί τα παιδιά τους εκπαιδεύονταν στα σχολεία και οι οικογένειες τους προστατεύονταν και η περιουσία τους έβγαινε από το εμπόριο. Κοιτάξτε τη γράφει ο πατέρας Giuseppe Schirò – στα αλβανικά Zef Skiroi – το έτος 1720: «Η περιοχή της Χιμάρας έπαθε δύο καταστροφές από την πανούκλα και από την ισχυρή επίθεση του Τούρκων, γιατί οι Αλβανοί της χιμαριότικης ακτής είχαν βοηθήσει στην προστασία της Κέρκυρας πολεμώντας πλάι στους Κερκυραίους.»

    Είναι οι Χιμαριότες απόγονοι Σπαρτιωτών αποίκων από την περιοχή της Μάνης; Οι διάλεκτοι των δύο περιοχών μοιάζουν, έχουν όμως και διαφορές.

    Ο Μ.Δένδιας θεωρεί ότι οι Χιμαριότες είναι ντόπιοι και δεν σχετίζονται με αποίκους από τη Μάνη. «Πιθανώτερον όθεν οι μεν Χιμαριώται να είναι αρχαίων ή μεσαιωνικών εκεί πληθυσμών απόγονοι.» (Μ.Δένδιας, «Απουλία και Χιμάρα. Γλωσσικαί και ιστορικαί σχέσεις των ελληνικών αυτών πληθυσμών.», Αθηνά – 1926, σελ. 76.)

    Ο Δένδιας στηρίζεται στο γεγονός της μη ύπαρξης ειδικών ισογλώσσων ανάμεσα σε Μάνη και Χιμάρα, αλλά και στο ότι όπως λέει «Πιθανώτερον…η δε παράδοσις να επήγασεν εξ ομοιότητος, ην παρουσίαζεν, ιδίως απέναντι των Τούρκων, η κατάστασις των Χιμαριωτών προς εκείνην της Μάνης.» (Μ.Δένδιας, «Απουλία και Χιμάρα. Γλωσσικαί και ιστορικαί σχέσεις των ελληνικών αυτών πληθυσμών.», Αθηνά – 1926, σελ. 76.)

    Ο Δ.Βαγιακάκος, παραμένει επιφυλακτικός σχετικά με μια πιθανή εγκατάσταση Μανιατών στη Χιμάρα: «Διά την επαλήθευσιν της παραδόσεως δεν έχουμεν βεβαίως ιστορικάς αποδείξεις.» (Βαγιακάκος, Δ., «Συμβολή εις την μελέτην του γλωσσικού ιδιώματος της Χιμάρας Βορείου Ηπείρου.», Πρακτικά Α΄ Πανελλήνιου Επιστημονικού Συνεδρίου «Βόρειος Ήπειρος – Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός» (Κόνιτσα 1987), Αθήνα : Ι.Μ. Δρυινουπόλεως-Πωγωνιανής και Κονίτσης – Πανελλήνιος Σύνδεσμος Β/ηπειρωτικού Αγώνος, σελ. 333)

    Υπάρχει όντως σχέση των Χιμαριοτών με τους Μανιάτες, ή πρόκειται για μία επινοημένη παράδοση, με στόχο, όπως λέει ο Hobsbawm, «τη συνέχεια με ένα ταιριαστό ιστορικό παρελθόν;» [Hobsbawm, E. & Ranger, T., “The Invention of Tradition.”, Cambridge University Press, 1983, σελ. 7;]

    Θυμίζουμε ότι στις αρχές του 19ου αιώνα ανακαλύφθηκε το «Χρονικόν της Δρυοπίδος», ένα λόγιο κατασκεύασμα, που εξυπηρετούσε και αυτό την ανάγκη και την προσδοκία των Δροπολιτών να αποκτήσουν άμεση σχέση με την αρχαία Ελλάδα, και μάλιστα με την Αττική:

    «Ο ευφάνταστος συντάκτης του Χρονικού … παρετυμολογεί και αξαρχαΐζει δεκάδας τοπωνυμίων της βόρειας Ηπείρου, διά να εφεύρη ηγεμόνας και οικιστάς πόλεων, κωμοπόλεων και φρουρίων, φιλοδοξεί δε να συνδέση την ιστορίαν του τόπου του με τα ενδοξότερα ονόματα της αρχαιότητος. Δεν πρόκειται καν περί λαϊκών παραδόσεων, αλλά περί ιστορικού μυθιστορήματος λογίας κατασκευής.» (Βρανούσης, Λ., «Χρονικά της Μεσαιωνικής και Τουρκοκρατούμενης Ηπείρου – Εκδόσεις και χειρόγραφα.» Ιωάννινα 1962: Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, σελ. 119; και Βερνίκος, Ν. & Δασκαλοπούλου, Σ., «Στις απαρχές της νεοελληνικής ιδεολογίας. Το χρονικό της Δρόπολης.» Αθήνα 1999: Αφοί Τολίδη.)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος20/2/17

      Το ελληνικό ιδίωμα της Χιμάρας δεν συγκεντρώνει χαρακτηριστικά ειδικής ή αποκλειστικής συγγένειας με κανένα απó τα υπόλοιπα νεοελληνικά ιδιώματα, που να δικαιολογούν την προέλευσή του από μια και μόνο συγκεκριμένη περιοχή (π.χ. Μάνη κτλ.), αλλά έχει τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά, παρά τις όποιες ομοιότητες. Επίσης, στη Μάνη δεν υπάρχουν τοπωνύμια με καταλήξεις σε –έος ή –έο όπως στη Χιμάρα. Αντίστοιχα στη Χιμάρα δεν συναντούνται επίθετα με καταλήξεις –άκος ή –έας, όπως στη Μάνη. Ας δούμε όμως τι επίθετα συναντούνται και τι σημαίνει αυτό.

      «Εξαιτίας της γεωγραφικής τους απομόνωσης, της δυσκολίας στο εμπόριο με την αλβανική ενδοχώρα και την πίεση που δέχτηκαν από την οθωμανική διοίκηση, συνήθισαν να θεωρούν την Ελλάδα ως φυσικό προστάτη τους. Ειδικά η Κέρκυρα επειδή ήταν αρκετά προσβάσιμη, λόγω της γεωγραφικής γειτνίασης, ήταν αρκετά ελκυστική σε αυτούς, καθώς όλο και περισσότερες Χιμαριότικες οικογένειες έστελναν τα παιδιά τους να σπουδάσουν σε σχολεία σ’ αυτό το νησί και εμπόρους να κάνουν εμπόριο με τον τοπικό πληθυσμό. Η ελληνική διάλεκτος που αυτή τη στιγμή ομιλούν στη Χιμάρα και σε μερικά παρακείμενα χωριά, φαίνεται ότι έχει άμεση σχέση με την ελληνική διάλεκτο που μιλούσαν στην Κέρκυρα και πολλοί εθνολόγοι έχουν κάνει λόγο για το πώς οι Χιμαριότες κάνουν χρήση της αλβανικής για ιδιαίτερους τελετουργικούς σκοπούς. Γλωσσολόγοι που έχουν ερευνήσει την αλβανική διάλεκτο που ομιλείται στη Χιμάρα, έχουν βρει σε αυτή στοιχεία φωνητικού νασαλισμού, τα οποία μαζί με τη χρήση αρχαϊκών επιθέτων όπως ‘Γκιολέκα, Γκιπάλι, Γκιντέντε’ (από τα ‘Gjon Leka’, ‘Gjin Pali’, ‘Gjin Deda’) αποτελούν απόδειξη για μία πολύ παλιά αλβανική παρουσία στην περιοχή.» (Ardian Vehbiu, Shqipja totalitare, Çabej 2008 (a:4))

      «Ο εξελληνισμός της Χιμάρας δεν έχει μία ξεκάθαρη χρονική αρχή…τα λαογραφικά στοιχεία εξ’ ίσου μας δείχνουν αρκετά σαφέστατα τις εθνικές αλβανικές ρίζες στην περιοχή: τα παραδοσιακά τραγούδια και οι τραγουδιστές τελετουργίες (στους γάμους, στους θανάτους και στις τελετές ταφής) είναι τυπικά και καθαρά αλβανικά…Μουσικά, η Χιμάρα είναι ίδια με την υπόλοιπη Labëria (Λιαπουριά) και είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι Έλληνες ‘αυτόχθονες’ ήρθαν στην περιοχή για να ξεχάσουν τα ίδια τους τα τραγούδια και τις παραδόσεις, να εγκαταλείψουν τα μουσικά τους όργανα και να υιοθετήσουν μια κουλτούρα που την θεωρούσαν κατώτερη.» (Ardian Vehbiu, Shqipja totalitare, Çabej 2008 (b:2-3))

      Αξίζει εδώ να αναφερθούμε στον Αλή πασά, ο οποίος εξόρισε τον πληθυσμό ολόκληρων χωριών της Χιμάρας σε άλλα μέρη όπου μιλιόταν η ελληνική, όπως φαίνεται και από τα δημοτικά τραγούδια της περιοχής Bregu i Detit:

      “Palasë, Dhërmi, Vunoi /
      Pilur, Kudhës, Qeparoi /
      Himarë zeza e pagoi /
      Pashai ç’i eksuroi [=syrgjynosi]”. (S. Rusha, Qeparoi, historia dhe kultura popullore, Tiranë 2005.)

      καθώς και από μια σειρά από έγγραφα του Αλή πασά, που είδαν το φως της δημοσιότητας τελευταία. (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. ΑΡΧΕΙΟ ΑΛΗ ΠΑΣΑ (Γενναδείου Βιβλιοθήκης). Έκδοση – Σχολιασμός – Ευρετήρια Β. Παναγιωτόπουλος με τη συνεργασία των Δ. Δημητρόπουλου, Π. Μιχαηλάρη. Τ.: Α΄ (1747-1808), Β΄ (1809-1817), Γ΄ (1818-1821) Αθήνα 2007, Δ΄ Εισαγωγή – Ευρετήρια – Γλωσσάρι. Αθήνα 2009.).

      Οι άνθρωποι αυτοί, επιστρέφοντας ύστερα από χρόνια στις εστίες τους, φαίνεται ότι χρησιμοποιούσαν ένα ιδίωμα με γνωρίσματα βόρειου φωνηεντισμού, διαφορετικό από εκείνο που είχαν αφήσει κάποτε πίσω τους.

      Ας δούμε και μια επιστολή του έτους 1532, σωσμένη στο ελληνικό της πρωτότυπο, την οποία στέλνει ο «ιερεύς πρωτονοτάριος Χειμάρας» στον «συνιόρ Λαρκονη τζενεράλη του ρηάμη της Πουλίας.» Μέσω της επιστολής «γέροι της Χειμάρας και Αλβανητίας» εκτιμούν ότι «ο Τούρκος» σκοπεύει «να κατεβή εις τον Αυλώνα … και έπητα να περάση ειστην Μπούλια» (Floristan, J.M., Erytheia 13, 1992, p. 86)

      Της Αλβανιτίας λοιπόν.

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος20/2/17

      Ο Petro Marko (1913-1991), συγγραφέας από το χωριό Δρυμάδες (Dhërmi), μερικά χιλιόμετρα από τη Χιμάρα, έγραψε για τη διγλωσσία που υπάρχει στα χωριά της περιοχής:

      «Έτσι λοιπόν τι είμαστε; Αλβανοί! Αλλά γιατί χάσαμε τη γλώσσα μας; Θα πω ό,τι ξέρω: Γιατί οι μητέρες μας και οι γιαγιάδες μας ξέρουν καλύτερα αλβανικά π’ ότι ελληνικά; Γιατί τραγουδάμε και θρυνούμε στα αλβανικά; Γιατί οι παροιμίες μας είναι στα αλβανικά; Φαίνεται ότι από το 1820, ο εξελληνισμός έγινε πολιτικός στόχος από την ίδια την Ελλάδα…» (Petro Marko, Intervistë me vetveten: Retë dhe gurët, Shtëpia botuese: OMSCA, Tiranë 2000)

      Αναφερόμενος στην προσπάθεια να ανοίξουν αλβανικά σχολεία στη Χιμάρα και στα γύρω χωριά, και στην αντίσταση που επέδειξε η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο είχε ως απώτερο στόχο του τον έλεγχο του πληθυσμού της περιοχής και γιατί όχι τον σταδιακό εξελληνισμό του, ο Petro Marko είχε πει:
      «Οι πρόγονοι μας πολέμησαν με τα όπλα στο χέρι προστατεύοντας την ελευθερία και την τιμή τους, αλλά ήταν σε πόλεμο και για τα αλβανικά σχολεία. Ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, με τον Επίσκοπο των Ιωαννίνων καταριόταν και αφόριζε όλους εκείνους που μάθαιναν στα αλβανικά σχολεία. Είναι αυτονόητη η αγριότητα των πρακτόρων του Φαναρίου, που δεν άφησαν τίποτα χωρίς να κάνουν για να απεθνικοποιήσουν την ηρωική επαρχία της Αλβανίας, τη Χιμάρα της Λαμπερίας.» (Petro Marko, Intervistë me vetveten: Retë dhe gurët, Shtëpia botuese: OMSCA, Tiranë 2000)

      Ο Dhimitër Kamarda (1821-1882), Arbëreshë από την Ιταλία, υποστήριζε ότι οι Σουλιότες και οι Χιμαριότες ήταν Αλβανοί που είχαν εξελληνισθεί. Η άποψη του κατά την προσωπική μου γνώμη έχει σημασία, καθώς ο Καμάρντα είτε το συνολικό του έργο ήταν σωστό είτε λάθος, πέθανε 30 χρόνια πριν την ίδρυση του αλβανικού κράτους. Έτσι, η θέση του για την αλβανική καταγωγή των Σουλιοτών και των Χιμαριοτών, δεν μπορούμε να πούμε ότι προέρχεται από την ενβερχοτζική προπαγάνδα. Η Nathalie Clayer καταγράφει τη θέση του Καμάρντα: «Η ιδέα ήταν ότι οι Αλβανοί – οι Χιμαριότες, οι Σουλιότες και άλλοι – συνεργάστηκαν μαζί με τους Έλληνες για την ελευθερία.» (Nathalie Clayer, Aux origines du nationalisme albanais: la naissance d’une nation majoritairement musulmane en Europe, KARTHALA Editions, 2007, ISBN 2845868162, p.207)

      «Οι Χιμαριότες είναι σαν τους προγόνους τους την εποχή του αυτοκράτορα Καντακουζηνού, τους οποίους αποκάλεσε ‘Αλβανούς αυτόνομους νομάδες’. Οι Χιμαριότες που κατοικούν στην οροσειρά των Ακροκεραυνίων, είναι μία σκληραγωγημένη και επιθετική ράτσα Αλβανών χριστιανών, οι οποίοι μερικές φορές εξέρχονται από τους βράχους τους και μετακινούνται με βάρκες, τις οποίες βλέπουν ακινητοποιημένες απ’ τις ακτές τους. Ο καπετάνιος μας μας διαβεβαίωσε ότι πουλούν τους χριστιανούς αιχμαλώτους τους στους Τούρκους.» (Classical and Topographical tour through Greece, during the years 1801, 1805, and 1806, by Edward Dodwell, ESQ. F.S.A., London: Rodwell and Martin, 1819, vol. 1, p. 24)

      Ο Eqrem bej Vlora, αναφερόμενος στους κατοίκους της Χιμάρας, έγραφε στα Απομνημονευματά του για τους Χιμαριότες:
      «Ανάμεσά τους είναι μόνο 3000 άτομα που μιλούσαν ανέκαθεν ελληνικά και που όλοι τους ανάγονται σε μια μοναδική ρίζα, οπωσδήποτε μακρόχρονη, ελληνικής προέλευσης.» (Eqrem bej Vlora, "Kujtime (1885-1925)", Shtëpia e Librit & Komunikimit, Tiranë 2003, fq. 194.)

      Από την άλλη, ο προσωπικός γιατρός του λόρδου Byron που έζησε από μέσα τα γεγονότα της επανάστασης του 1821 (τουλάχιστον 80-100 χρόνια πριν γράψει ό,τι έγραψε ο Eqrem bej Vlora), είπε:
      «Μερικές ημέρες ύστερα από την άφιξή μας στο χωριό αυτό, παρουσιάσθηκε στον Μαυροκορδάτο ο Σπυρομίλιος, με ένα σώμα από 200 Χιμαριότες, πού είχαν την πιό πολεμοχαρή εμφάνιση μέσα σε όλον τον στρατό. ΔΕΝ ΞΕΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΥΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ, γιατί το ντυσιμό τους και η γλώσσα τους είναι εντελώς αλβανικά, αλλά παρ’ όλο πού η θρησκεία τους είναι ελληνική (χριστιανική), δεν καταλαβαίνουν ούτε λέξη ελληνική.». (Julius Millingen, Memoirs of the affairs of Greece, London 1831, p. 208-209)

      Διαγραφή