[ Αμέσως μετά την αποτυχία για την “EXPO 2008” είχα γράψει το παρακάτω κείμενο (18 Δεκεμβρίου 2008), το οποίο, κατά τη γνώμη μου, εξακολουθεί να είναι επίκαιρο και χρήσιμο.]
Hδη για τη σχετική αποτυχία ακούσθηκαν πολλά και γράφτηκαν αρκετά. Το μόνο που θα ήθελα να πω είναι ότι η «EXPO 2008» χάθηκε για τη Θεσσαλονίκη γιατί δεν έγινε τίποτε ανάλογο με τους «Ολυμπιακούς 2004» όταν κερδήθηκαν για την Αθήνα. Ας συγκριθούν οι δύο στρατηγικές διεκδίκησης, του τότε και του τώρα (σχέδιο πρωτοβουλιών, κυβερνητική δράση, ηγεσία εγχειρήματος). Τα συμπεράσματα προκύπτουν αβίαστα και ολοκάθαρα. Εξ’ άλλου, τα πράγματα, είναι φρέσκα και οι μνήμες νωπές, ώστε να μην χρειάζονται αναμασώματα. Αν χρειασθεί, όμως, θα επανέλθουμε, και μάλιστα, απέναντι στη θρασύτητα των αποτυχόντων.
Το κεντρικό ζητούμενο, όμως, κατά τη γνώμη μου, είναι αν μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα πιο πέρα. Καλύτερα, θα έλεγα, ένα άλμα πιο πάνω. Να εξέλθουμε από τη μιζέρια της ανακύκλωσης ευθυνών και υποκρισίας, από το τέλμα των στενόμυαλων εγωισμών των «σωτήρων» μας. Να αντιληφθούμε την ήττα, σαν μια ευκαιρία. Σαν ολοκλήρωση μιας περιόδου και σαν αναγκαιότητα μιας νέας αρχής, μιας νέας πρότασης, μιας νέας συλλογικότητας. Να μετατρέψουμε την αποτυχία σε νέο στοίχημα, αλλά σε νέα βάση και με άλλους συντελεστές.
Είναι φανερό ότι όλα αυτά δεν αφορούν μόνο την EXPO.
Η Θεσσαλονίκη πρέπει να ξεμπερδεύει οριστικά με το σύνδρομο του συμπληρώματος, όπως αυτό αποδίδεται μέσα απ’ όλα τα χαρακτηριστικά με το πρόθεμα συν- : συμπρωτεύουσα, συμβασιλεύουσα, συμπρωταγωνίστρια. Η Θεσσαλονίκη δεν είναι το «συν-» στο κύριο μενού. Πρέπει να σηκώσει το ανάστημά της και το πρόσωπό της να λάμψει ξανά προς τον κόσμο της, το χώρο της, τον περίγυρό της. Πιστεύοντας, πρώτα απ’ όλα, στους ανθρώπους της. Στους ανθρώπους της παραγωγής, της επιστήμης, του πολιτισμού, της τεχνολογίας, του αγώνα, της αναζήτησης. Με αυτοπεποίθηση και νέο όραμα!
Η Θεσσαλονίκη, πρέπει να ξεμπερδεύει οριστικά με το μεταπρατικό και το εύπεπτο, μ’ εκείνους και τις νοοτροπίες εκείνων που τη μία «γλείφουν» και την άλλη «εξεγείρονται», με τους «δήθεν» και τον ξεπεσμό.
Η Θεσσαλονίκη, το ιστορικά μεγαλύτερο χωνευτήρι πολιτισμών και γλωσσών, με ελληνική – μέσ’ αυτά και παρ’ όλα αυτά – φυσιογνωμία δεν μπορεί να σύρεται από ρηχούς και ανερμάτιστους στην ξενοφοβία, στην ανθρωποφοβία, στην ιδεοφοβία. Η πιο ανοιχτή πόλη σε ιδέες, τεχνοτροπίες, παραγωγές, ανθρώπους, προϊόντα να μεταλλάσσεται σ’ ένα χώρο κλειστοφοβικό, σε μια κοινωνία εσωστρεφή και ηττοπαθή. Πως είναι δυνατόν, μια κοινωνία που διαπαιδαγωγείται στο φόβο και την ηττοπάθεια να επιδείξει στον καθημερινό στίβο, πνεύμα νικητή, νεύρο πρωταγωνιστή στον σημερινό ανοιχτό, ανταγωνιστικό κόσμο;
Η Θεσσαλονίκη από Τόπος ανοιχτών οριζόντων να μεταμορφώνεται σε χώρο κλειστών ορίων.
Η Θεσσαλονίκη της Φεντερασιόν, του Ε. Βενιζέλου και της «Εθνικής Άμυνας», του Α. Παπανδρέου και του ριζοσπαστισμού να βυθίζεται στον αναχρονισμό, τον καραμανλισμό, το αδιέξοδο.
Πρέπει να ξαναπιάσει το νήμα της. Η τελευταία 15ετία του τοπικού συντηρητισμού το έσπασε, και οι αδυναμίες των προοδευτικών το επέτρεψαν.
Αλλά, και κάτι περισσότερο. Πρέπει να ορίσει και να αναδείξει ένα νέο πρόταγμα. Τούτο οφείλουμε να το πράξουμε με ευθύνη και εξ αιτίας της ολοκλήρωσης πλέον του πρώτου κύκλου στα Βαλκάνια, μετά το 1989. Και της δημιουργίας εντελώς νέων δεδομένων μετά το 2007 (ένταξη στην Ε.Ε. της Βουλγαρίας και Ρουμανίας), καθώς και της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Ένα νέο πρόταγμα για τη νέα περίοδο. Χωρίς συμπλέγματα και μιμητισμούς απέναντι στο Αθηναϊκό κέντρο, στο Αθηναϊκό μονοπώλιο.
Η Θεσσαλονίκη της καινοτομίας, του εναλλακτικού, του αυριανού. Ο ΑΛΛΟΣ πόλος. Όχι ο συμπληρωματικός, δηλαδή, ο περιθωριακός.
Ο άλλος πόλος, που συνομιλεί με το Αύριο. Που αντιλαμβάνεται τις νέες ανάγκες, παίρνοντας τώρα πρωτοβουλίες. Που διαβλέπει τις επερχόμενες μεταβολές, κάνοντας πράξη τώρα τις αλλαγές.
Ο άλλος πόλος, που εργάζεται προγραμματισμένα πάνω στα πιο αιχμιακά θέματα (πληροφορική, βιοτεχνολογία, δίκτυα, οπτικοακουστικά μέσα), αλλά και στα πιο εναλλακτικά (βιολογικά προϊόντα, νέα πολιτιστικά ρεύματα, βιώσιμη ανάπτυξη, εναλλακτικός τουρισμός ενδοχώρας).
Ο τόπος αναφοράς προς τον οποίο θα στρέφονται όσοι επιζητούν πρόταση, στήριξη για την επόμενη τριακονταετία. Αξιοποιώντας και συγκεντρώνοντας τις γενιές της ριζοσπαστικής διανόησης, της καινοτόμας πνευματικής λειτουργίας και των προωθημένων δεξιοτήτων.
Μια τέτοια Θεσσαλονίκη κάνει την ποθούμενη διαφορά και για την Ελλάδα. Δημιουργεί τη διπολική δυναμική ισορροπία και λειτουργεί προωθητικά για τη χώρα και την κοινωνία της. Αυτή μπορεί να είναι η Θεσσαλονίκη, της σύγχρονης εποχής και του γεωπολιτικού της χώρου.
Η Θεσσαλονίκη δεν έχει να φοβηθεί, ούτε να ζηλέψει τίποτα απ’ τη δική της Ρώμη, την Αθήνα. Αλλά δεν μπορεί να γίνει Νάπολη, όπως δρομολογούν ορισμένοι, με ό,τι κάνουν και όσα δεν κάνουν. Μπορεί να αναδειχθεί σαν το σύγχρονο ελληνικό μίγμα του Μιλάνου και της Φλωρεντίας.
Ποιοι και πως, είναι το επόμενο καίριο ερώτημα.
Τις μεγάλες αλλαγές μπορεί να τις προωθήσει και να της εγγυηθεί μόνο ένα μεγάλο ρεύμα αλλαγής, ένα πλατύ ρεύμα ανανέωσης. Ρεύμα ιδεών, πρακτικών, στελεχών, πολιτών, τομών. Η ανανέωση μιλάει τη γλώσσα του αύριο, μεταφέρει τα μηνύματα του μέλλοντος. Έχει ρίζα στο χθες και μετασχηματίζει το σήμερα. Έρχεται από τα κάτω, κύμα υπόγειο και μετά ανατρεπτικό. Η ανανέωση είναι ρίσκο, ποιότητα και ψυχή. Άνθρωποι με πρωτοποριακό λόγο, ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες και νεανικό πάθος.
Τα μηνύματα για όλα αυτά ξεπηδάνε από παντού. Πρέπει να τα αφουγκραστούμε, αλλά μόνο αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να τα ενθαρρύνουμε και να τα εκφράσουμε. Πρέπει να τα πολλαπλασιάσουμε, αλλά και να τα μετασχηματίσουμε σε πλουραλιστικό ρεύμα πολιτικής, σε πλειοψηφική δύναμη αλλαγής.
Κι όταν αυτό συμβεί – και πριν ακόμα κυριαρχήσει – ο Καραμανλής θα υποχρεωθεί να κάνει αυτό που όφειλε, αλλά δεν έπραξε στο ελάχιστο για την «EXPO 2008», να κινηθεί ο ίδιος και να κινήσει και άλλους πολλούς. Να πραγματοποιήσει – όχι τα υπεσχημένα, υπερφίαλα – αλλά, έστω, τα ελάχιστα, που είχαν καθυστερημένα δρομολογηθεί.
Ώσπου, σύντομα, αυτές οι νέες δυνάμεις να αναλάβουν οι ίδιες την ευθύνη για τις υποθέσεις και τις νέες προοπτικές της Θεσσαλονίκης.
Και, ενωμένες με το ευρύτερο, πανελλαδικό ρεύμα αλλαγής θα αναλάβουν τις ευθύνες τους για τη νέα πορεία της χώρας.
Θεσσαλονίκη 29 Μαρτίου 2005
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου