Δύο σχέδια για την Κεντροαριστερά.

          ----------------------------------------------

            του Ελευθερίου Τζιόλα

            Σχεδιασμοί στην κεντροαριστερά : διατήρηση κεκτημένων ή αλλαγή ;

            .......................................................................................................................

         Δύο σχέδια, μάλλον σχεδιασμοί, φαίνεται ότι υπάρχουν σε εξέλιξη, παράλληλα, στον ευρύτερο χώρο, που συνηθίζεται λόγω  χωρικής θέσης στο πολιτικό σκηνικό, να ονομάζεται Κεντροαριστερά. Τους ονομάζουμε  σχεδιασμούς, κι όχι σχέδια, διότι η έννοια του σχεδίου αναφέρεται σε  μία στρατηγική- ένα πλάνο  πιο δομημένο, πιο συγκροτημένο, με σαφείς στόχους, ευκρινή υποβαστάζουσα ιδεολογία,  αρθρωμένες προτεραιότητες και διακυβεύματα.

         Η πρώτη είναι αποτέλεσμα και ταυτόχρονα μια ενδιάμεση φάση  μιας  πολύμορφης εξελικτικής προσπάθειας με χρονική, μέχρι σήμερα, διάρκεια περίπου ενός  και πλέον έτους και  κυρίως κινήθηκε και υποστηρίχθηκε από  τη Φ.Γεννηματά και το ΠΑΣΟΚ.  Αφορά στο εγχείρημα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, που εισέρχεται σε φάση αποκρυστάλλωσης ορισμένων ηγετικών και πολιτικών χαρακτηριστικών της. Στοιχεία που συνιστούν σταθμό,  της μέχρι τώρα διαδρομής, και ταυτόχρονα αφετηρία για τη συνέχιση μιας επόμενης με ανοιχτά, ωστόσο, θέματα και αιτούμενα. Τα σημαντικότερα μεταξύ άλλων είναι : ο νέος φορέας ως δομή και συγκρότηση, η πολιτική  και ιδεολογική του ταυτότητα, η μετάβαση από τον σημερινό πολυκομματικό του συγκερασμό στη νέα του σύνθεση και οργάνωση.

          Η δεύτερη  προέρχεται από τον Α.Τσίπρα, έχει έντονο το στοιχείο της προσωπικής –ηγετικής  κίνησης, αποτελεί μάλλον μια πρωτοβουλία που υπερβαίνει το status και τους ‘’μέσους όρους’’  του  ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς ωστόσο να αναφέρεται σε συγκροτημένα ερείσματα και να συσχετίζεται με αρμούς  του μεγάλου εκλογικού, δημοκρατικού χώρου που του προσέφερε την κυβερνητική αναρρίχηση. Ταυτόχρονα,  έχοντας πίσω της : ένα παρελθόν ατολμίας σε μεγάλες πρωτοβουλίες μετασχηματισμού, ευρύτητας και βάθους, τα καθηλωτικά βάρη και τις αντιφατικότητες  της ασκούμενης κυβερνητικής πολιτικής, καθώς και την πίεση της κλεψύδρας του χρόνου,  η κίνηση αυτή δείχνει  μετέωρη.

          Η πρώτη σε εξέλιξη πρωτοβουλία, της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, δείχνει να διαθέτει στην συγκυρία κάποιο momentum, εκφράζει μία συσπείρωση, τη σημαντικότερη μέχρι σήμερα, - καθ΄ όλη τη διάρκεια της επτάχρονης  κρίσης-,  και μολονότι αυτή καταγράφεται ως σύγκλιση  κυρίως ηγετικών παραγόντων, διαχέει στον συγκεκριμένο χώρο ένα μήνυμα συμπόρευσης και μία αίσθηση δυναμικής.

     Η δεύτερη του Α.Τσίπρα είναι σαφές ότι υστερεί σε υποστήριξη με στοιχεία δυναμικής, διατηρώντας ωστόσο την εμβέλεια που μπορεί η πρωθυπουργική  θέση ισχύος να προσδίδει. Το momentum  δεν βρίσκεται στην περιοχή της κυβέρνησης, ούτε του ΣΥΡΙΖΑ που καταγράφει ανοιχτά τις αδυναμίες μου και η πορεία του είναι πτωτική. Το σημείο εκκίνησης του Α.Τσίπρα για το εγχείρημα της διεύρυνσης και του όποιου - αδιευκρίνιστου,  πάντως - μετασχηματισμού  δεν είναι, πλέον,  το αντίστοιχο του τέλους του 2014, ούτε του Σεπτεμβρίου του 2015, ούτε του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ του Οκτώβρη του 2016. Ενώ, ταυτόχρονα, και τα ανοιχτά ζητήματα που αφορούν στην πρωτοβουλία  της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, ως θέματα (ως ατζέντα), υπάρχουν  και για την όποια εξέλιξη - πρόοδο επιδιώκει να πετύχει ο Α.Τσίπρας (φορέας, πρόγραμμα, στρατηγική).

      Το πιθανότερο είναι ο Α.Τσίπρας να πορευθεί κατ΄ αυτόν τον τρόπο μέχρι τις εκλογές του φθινοπώρου του 2018, χωρίς καμία ουσιαστικότερη αλλαγή, πέρα από ορισμένες κινήσεις ψηφοδελτίων, όσες κατορθώσει να πραγματοποιήσει εξαργυρώνοντας σχέσεις της  κυβερνητικής του εξουσίας,  επιδιώκοντας με ρηχές πρωτοβουλίες και δημαγωγικό λόγο να συγκρατήσει τμήματα του μεγάλου εκλογικού ποσοστού,  προέλευσης του δημοκρατικού χώρου, που κάλυπτε το ΠΑΣΟΚ. Έχοντας , βέβαια, και ο ίδιος, ανάλογο με τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, θέμα συμμαχιών, το οποίο το έλυσε με την ''μικρή'' Δεξιά, και μάλιστα ακροδεξιά, του Π. Καμμένου (ΑΝΕΛ). Αυτή η ισοφάριση, ΠΑΣΟΚ με τη ''μεγάλη'' Δεξιά (''Ν.Δ''- Σαμαράς), Α.Τσίπρας -ΣΥΡΙΖΑ με την ''μικρή'' Δεξιά (ΑΝΕΛ - Καμμένος), αχρηστεύοντας κάθε λογική προγραμματικών αρχών και συγκλίσεων, έχει εισάγει μια κυνική εξουσιαστική αντίληψη. Μια αντίληψη για κυβερνητικές συμμαχίες χωρίς προγραμματικές αρχές, ιδεολογικές συγγένειες και συμφωνία σε προτεραιότητες, επιλογές και στόχους. Αντίληψη, επικίνδυνη που πρέπει σε προτεραιότητα να ανατραπεί.

            Η Δημοκρατική Συμπαράταξη και το ΠΑΣΟΚ : τα διλλήματα.

            ..........................................................................................................

            Η πρωτοβουλία της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, έχει μπροστά της δύο καίρια ζητήματα.

           Το πρώτο είναι ένα ζωτικό, άλυτο εσωτερικό ζήτημα, ένα κεντρικό ερώτημα, που αφορά στη σημαντικότερη κινούσα δύναμη του εγχειρήματος, το ΠΑΣΟΚ : Ποιά είναι και θα είναι στο μέλλον η πορεία και η τύχη του ΠΑΣΟΚ. Έχει αποφασίσει, - πότε, ποιοί και με ποιούς όρους ; - να αυτοδιαλυθεί ; Επί πλέον, υπάρχει επ΄ αυτού  συμφωνία και με τα άλλα σχήματα ; Η διάσπαση του ΠΑΣΟΚ από τον Γ. Παπανδρέου, και η επιμονή του για διατήρηση , σε κάθε περίπτωση, του μικρού, εξωκοινοβουλευτικού  ΚΙΔΗΣΟ, δεν σημαίνει, άραγε, ότι με την αυτοδιάλυση του ΠΑΣΟΚ, ο μόνος διάδοχος - κληρονόμος θα είναι το όνομα Παπανδρέου και το σχήμα που θα θυμίζει την ιστορία του ΠΑΣΟΚ και το ότι προήλθε από το ΠΑΣΟΚ (που θα έχει αυτοακυρωθεί). Υπάρχει, ασφαλώς, το ενδεχόμενο, - και δείχνει πολύ πιθανό -, ότι όλο το εγχείρημα της αναγέννησης και της νέας δόμησης της Κεντροαριστεράς να παραπεμφθεί μετά τις επόμενες εκλογές και να προχωρήσει στη βάση και των δεδομένων που τότε, το φθινόπωρο του 2018,  θα αναδειχθούν. Γεγονός, που αδυνατίζει το δρομολογούμενο εγχείρημα, το μετατρέπει σε ανάδειξη αρχηγού για τις ερχόμενες εκλογές και σε δημιουργία ενός εκλογικού συνασπισμού. Γεγονός, που, αν συμβεί, μετατρέπει την προσδοκία σε αμηχανία και απογοήτευση,  παραπέμποντας το εγχείρημα στο μέλλον.

            Το δεύτερο αφορά στις συμμαχίες, και ιδιαίτερα τις κυβερνητικές συμμαχίες, μετά μάλιστα τις επόμενες εκλογές. Το ενδεχόμενο του ρήγματος, ακόμα και της διάσπασης σ΄ αυτό το ζήτημα δεν μπορεί να αποκλεισθεί, αν αντιληφθούμε πραγματικά το υπόστρωμα των δυνάμεων και τα συμφέροντα ισχύος που συσχετίζονται  με την υπόθεση αυτή, καθώς και τη συναφή ένταξη - εμπλοκή  επώνυμων στελεχών. Η σχετική ρητορική, σχεδόν πλημμυρίδα, για την αναγκαιότητα και την βεβαιότητα  επιτυχίας  του ''Κέντρου'', και του νέου φορέα που πρέπει να είναι το ελληνικό Κέντρο, προσφέρει αντίθετη υπηρεσία από την αναγκαία. Τοποθετημένος ο νέος φορέας στο Κέντρο της  πολιτικής  χωροθεσίας, χωρίς πραγματικά αυτόνομα χαρακτηριστικά, πρόκειται να υποστεί την αφαίμαξη και από τ΄αριστερά και από τα δεξιά, Σε θέση ''σάντουϊτς'', θα ρηγματωθεί, προτιμώντας, τελικά, ως συνήθως, την δεξιόστροφη κίνηση εξουσίας κάνοντας και τις ανάλογες επιλογές (πολιτικές και συγκυβέρνησης).

                      Πολλοί αναρωτιούνται : ''άν ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου ;''

                      ......................................................................................................

            Αλλά, και όσοι μιλούν στο όνομα της Αριστεράς, χρησιμοποιώντας, ακόμα και το εμβληματικό όνομα του Ανδρέα Παπανδρέου, θέλοντας να υποδείξουν  μια σύμπλευση με τον Α. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ, πραγματοποιούν διπλό λάθος.

            Το πρώτο λάθος, αφορά στην ''σύμπλευση'', στην τοποθέτηση του ΠΑΣΟΚ και του εγχειρήματος της αναγέννησης της Κεντροαριστεράς στην τροχιά πίσω από τον ΣΥΡΙΖΑ, ως υποστηρικτή του. Τούτο δεν είναι μόνο λάθος, πρόκειται για λαθροχειρία με χρήση μάλιστα του ονόματος του Ανδρέα Παπανδρέου  και της υποτιθέμενης αυθεντικής ερμηνείας των  απόψεών του.

            Για τον Ανδρέα Παπανδρέου και τη σκέψη του, αλλά και για το μείζον εγχείρημα που στοχεύει  να επαναδρομολογήσει ριζικά, να αλλάξει αποφασιστικά τις πολιτικές εξελίξεις, το κομματικό γίγνεσθαι και την αναδιάταξή του στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στον μη συντηρητικό - προοδευτικό χώρο, με τη δημιουργία του Φορέα- Κορμού, δεν ήταν ποτέ και δεν θα ήταν και σήμερα, να αρνηθεί μεν την Ένωση Κέντρου, αλλά, όμως, να γίνει συμπληρωματικό σχήμα της παραδοσιακής αριστεράς, ή όποιου άλλου μορφώματός της (σαν τον ΣΥΡΙΖΑ).

            Η αυτονομία, η κυρίαρχη ανάδειξη της προοδευτικής, σύγχρονης σοσιαλιστικής Πολιτικής και του Φορέα της είναι η καρδιά, το καίριο ζήτημα, το στρατηγικό ζητούμενο.  Τα εκλογικά ποσοστά δεν είναι κληρονομικό δικαίωμα, ούτε μια σταθερή συνθήκη, ούτε δεδομένο αμετάβλητο. Ο πρώτος που αυτό το δίδαξε και το έδειξε στην πράξη μεταπολιτευτικά ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου. Όσοι μετρούν, όσοι υπολογίζουν τις πολιτικές κινήσεις με τα πιθανά εκλογικά αποτελέσματα και τις δημοσκοπήσεις, και στο πλαίσιο αυτό επιστρατεύουν κατόπιν ''θεωρίες'' και προτάσεις συμμαχιών,  ας πάψουν να μιλάνε και να καταπιάνονται με την αναγέννηση της Κεντροαριστεράς και του Σοσιαλιστικού Κινήματος, ας περιοριστούν  με ειλικρίνεια σ΄ αυτό που τους εκπροσωπεί.

            Το γεγονός, πάντως, ότι αναπτύσσεται αυτή η κινητικότητα στον χώρο της κεντροαριστεράς είναι μια σοβαρή εξέλιξη από την οποία αναμένεται και μια επαναφορά της σχετικής ατζέντας της και των δυνάμεών της, σε συνδυασμό μάλιστα με τις εξελίξεις στην Ευρώπη, όπου η όψη της υπαγωγής της σοσιαλδημοκρατίας (ιδιαίτερα της γερμανικής) υπό την  συντηρητική ατζέντα, δεν μπορεί να αποκρύψει τις ανερχόμενες, δυναμικές όψεις των άλλων δυνάμεων σε σοσιαλιστικά και εργατικά κόμματα. Πολλά θα αποσαφηνισθούν στο επόμενο διάστημα. Πάντως, η αυτονομία του προοδευτικού- σοσιαλιστικού πόλου, της κατανόησης της ιστορικής  του  προσφοράς, της υποστήριξης  και συνειδητοποίησης  της πολιτικής του  αναγκαιότητας  είναι μείζονα  ζητούμενα στα περί την κεντροαριστερά. 

Θεσσαλονίκη,  15 Σεπτεμβρίου 2018.

Ελευθέριος Τζιόλας