Πρωτογενές  πλεόνασμα (2016), Ελλείμματα ευθύνης, Αναγκαιότητες.

του Ελευθερίου Τζιόλα

Πρωτογενές πλεόνασμα 2016 : για τί και για ποιόν ;

---------------------------------------------------------

Τελικά, μπορεί και να έχουμε χάσει κάθε μέτρο και κριτήριο...

Τί δείχνουν άραγε οι άκρατοι πανηγυρισμοί της κυβέρνησης και οι κρυφοί του Β. Σόϊμπλε για το ίδιο θέμα, την υπερβολική, απροσδόκητη (ή αστόχαστη και άστοχη ;) επιτυχία με 8πλάσιο από το συμφωνημένο στο 3ο Μνημόνιο πρωτογενές πλεόνασμα (σχεδόν 4%, αντί 0,5%) ;

Όταν σε χρονιά (2016) σκληρής δημοσιονομικής προσαρμογής, κατά την οποία οι δανειστές  με την επιμονή της γερμανικής πλευράς είχαν θέσει ως στόχο πρωτογενές πλεόνασμα 0,5%, τα αποτελέσματα της ελληνικής κυβέρνησης είναι οχταπλάσια, δηλαδή ...γερμανικώτερα του σκληρότερου σε τέτοια ζητήματα  γερμανού Σόϊμπλε, γιατί δεν δικαιώνεται  η γραμμή Σόϊμπλε που ζητά για τα χρόνια ανάκαμψης και ανόδου της ελληνικής οικονομίας , -και ως τέτοια έχουν συνεκτιμηθεί τα επόμενα-, αντίστοιχα, και, - φεύ !- λίγο χαμηλότερα (!) πλεονάσματα 3,5% (από το ανακοινωμένο διθυραμβικό 3,9%) ; Τραγικά ειρωνικά, θα έλεγε κανείς ότι ο Σόϊμπλε είναι πιο ρεαλιστής στο ζητούμενο στόχο : 3,5% σε περίοδο ανάπτυξης (από 2019 και μετά), αντί του πραγματοποιηθέντος 3,9% σε περίοδο προσαρμογής (2016) !

Τι σημαίνουν, επίσης, όλα αυτά για  τη διαπραγμάτευση για το χρέος ; Κι εδώ, προσφέρονται με τις ''κυβερνητικές επιτυχίες'' και τους πανηγυρισμούς της, όχι απλώς επιχειρήματα, αλλά στηρίγματα καταγραμμένα ποσοτικά, για εκείνη τη στρατηγική που  ισχυρίζεται ανυποχώρητα ότι διαπραγμάτευση με αντικείμενο τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους με σκοπό σημαντική διαγραφή μέρους του δεν είναι αναγκαία, αφού τα στοιχεία δείχνουν ότι η ελληνική οικονομία ανταποκρίνεται πολύ πέρα όχι μόνο στους τεθέντες στόχους, αλλά και πιο πέρα απ΄ τα αναμενόμενα κι ότι αυτή η εξέλιξη καθιστά το χρέος βιώσιμο - εξυπηρετήσιμο !... Στα λόγια, στα επιχειρήματα του Α. Τσίπρα, ο Β.Σόϊμπλε βρίσκει τον απρόσμενο, πιο κρίσιμο σύμμαχο του, είναι σαν να ακούει την παράδοξη ηχώ των απόψεών του.

Αυτά, λοιπόν, τα αδιανόητα συμβαίνουν και δρομολογούνται, ενώ ορισμένοι επιχαίρουν.

Δεν αρκούν αυτά , από το Μαξίμου διαμηνύουν ότι «πλέον είναι βέβαιο ότι θα πιαστούν οι στόχοι που θέτει το πρόγραμμα και για το 2017 και για το 2018, καθώς το αποτέλεσμα του 2016 είναι τέτοιο που δεν αφήνει περιθώρια αμφισβητήσεων» ! Προφανώς εκτιμούν ότι οι Έλληνες φορολογούμενοι, νοικοκυριά κι επιχειρήσεις, μπορούν να σηκώσουν το ίδιο βάρος τουλάχιστον έως το 2019 !

Πρωτογενές πλεόνασμα : ας πούμε τις αλήθειες.

------------------------------------------------------

Οφείλουμε να υπογραμμίσουμε, εδώ, ότι η διαπραγμάτευση για την ολοκλήρωση της α’ αξιολόγησης είχε κρατήσει σχεδόν έναν χρόνο. Επί τουλάχιστον οκτώ μήνες η κυβέρνηση διαπραγματευόταν τα μέτρα που θα έπρεπε να περάσει προκειμένου να καλυφθεί το υποτιθέμενο δημοσιονομικό κενό κατά την περίοδο 2016-2018. Και, κατέληξε στο περίφημο «1+1+1» : 1% του ΑΕΠ μέτρα από την αύξηση των έμμεσων φόρων, 1% του ΑΕΠ από την αύξηση των άμεσων φόρων και επιπλέον 1% από την περικοπή των συντάξεων (κατάργηση ΕΚΑΣ, μείωση επικουρικών κ.λπ.). Τον Μάιο του 2016, λοιπόν, είχε συμφωνηθεί ένα εμπροσθοβαρές πακέτο μέτρων της τάξεως των 5 δισ. ευρώ, έτσι ώστε το πρωτογενές πλεόνασμα να κλείσει το 2016  στο 0,5% του ΑΕΠ και τελικώς αυτό εκτοξεύτηκε στο 3,9% του ΑΕΠ. Δεν υπάρχει υπουργός Οικονομικών, δεν υπάρχει οικονομικό επιτελείο που να αναλάβει  την ευθύνη  για όλη αυτή την καταιγίδα μέτρων και φορολογικής εξόντωσης,  για την πλήρη ανεπάρκεια επίβλεψης , διορθωτικών, παρεμβατικών κινήσεων, και, επίσης, με νέα ύφεση για 8ο χρόνο ( -0,5 % για το 2016) ; Αλήθεια, πότε και από ποιόν είχε σταθμισθεί -υπολογισθεί το τεράστιο ποσό, που αθροίζεται τώρα στο πλεόνασμα από τις μη κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, λόγω μη απαίτησης νέων ενισχύσεων των τραπεζών, ύψους περίπου 4,2 δισ. ευρώ, και το οποίο θα μπορούσε να συνιστά ανάσχεση της φοροεπιδρομής ή/και διατήρηση των συντάξεων σε αξιοπρεπή επίπεδα μέσα στην κρίση ;  Ποιός έχει ευθύνη για την παράλειψη αυτή, για τον μη υπολογισμό και τη μη στάθμιση αυτής της δαπάνης (=στην πράξη, καθοριστική μείωση δαπάνης).

Για όλα αυτά, για το γεγονός ότι οι Έλληνες φορολογούμενοι φορτώθηκαν με αχρείαστους φόρους ή περικοπές συντάξεων της τάξης των 6 δισ. ευρώ ποιός θα αναλάβει ευθύνη; Τί να μπορεί, αλήθεια, να πει κανείς, μπροστά σ΄όλα αυτά, αξιολογώντας, το οικονομικό επιτελείο και την κυβέρνηση !

Για την θρυλούμενη ''τεχνογνωσία'', βεβαίως, του ΔΝΤ (''τεχνογνωσία'' που τείνει να δυσφημίσει τον ίδιο τον όρο, όταν αυτός συσχετίζεται με τον συγκεκριμένο διεθνή φορέα) και την ευθυκρισία των άλλων ''θεσμών'' δεν χρειάζονται σχόλια. Έχουμε ξανατονίσει ότι για, μεν, το  ΔΝΤ, πέρα από τις αδιέξοδες συνταγές του για σταθερή εσωτερική οικονομική υποτίμηση, δεν υπάρχει πουθενά  ολοκληρωμένο δείγμα επιτυχημένου προγράμματός του, για, δε, τους ευρωπαϊκούς θεσμούς η γερμανική οικονομική δεσποτεία είναι παντού, και στα αποτελέσματά της φανερή.

Όμως τί είναι στην πραγματικότητα, από ποιά στοιχεία συντίθεται τούτο, το για πρώτη φορά μετά από 22 χρόνια υψηλότερο πραγματοποιηθέν πρωτογενές πλεόνασμα των 6,937 δισ. ευρώ ;

Προέρχεται, συγκεκριμένα, από : την αύξηση των φόρων στην παραγωγή και στις εισαγωγές κατά 1,751 δισ. ευρώ, από την αύξηση των φόρων στο εισόδημα και την περιουσία κατά 1,062 δισ. ευρώ, από την αύξηση των εσόδων από τις ασφαλιστικές εισφορές κατά 510 εκατ. ευρώ, από τη μείωση κατά 8,389 δισ. ευρώ, σχεδόν αποκλειστικά λόγω της συρρίκνωσης των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (η μείωση αυτή αποδίδεται τουλάχιστον κατά το ήμισυ στο γεγονός ότι το 2016 δεν απαιτήθηκε και νέα κεφαλαιακή ενίσχυση για τις τράπεζες, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη το 2015). Ο δρόμος στρώθηκε με αύξηση φορολογικών συντελεστών, ΦΠΑ και ειδικών φόρων κατανάλωσης, προκαταβολών φόρου στις επιχειρήσεις, αλλά και εισπράξεων από ασφαλιστικές εισφορές.

            Το αποτέλεσμα ήταν το ελληνικό κράτος να συγκεντρώσει 3,5 δισ. ευρώ περισσότερα έσοδα από φόρους σε σύγκριση με το 2015, στις πλάτες της παραγωγής και της εργασίας, τομείς τους οποίους η κυβέρνηση αναφανδόν διατείνεται ότι υποστηρίζει !

            Διότι, όπως με κάθε ευκαιρία υποστηρίζουν εκπρόσωποι των δανειστών, χωρίς να διαψεύδονται, το μείγμα της δημοσιονομικής προσαρμογής το αποφασίζει η κυβέρνηση της χώρας. «Δεν είναι δουλειά μας να φτιάχνουμε τους φορολογικούς συντελεστές» έχει πει ο φιλικός  προς την ελληνική πλευρά επίτροπος Π. Μοσκοβισί.

            Επίσης, δεν πρέπει να λησμονούνται  ότι είχαν καθοριστική συμμετοχή στην επίδοση αυτή οι περικοπές των συντάξεων και, ακόμη περισσότερο, η στάση πληρωμών του ελληνικού κράτους, στα πεδία προμηθευτών, φορολογικών επιστροφών  και ληξιπρόθεσμων οφειλών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πραγματική οικονομία (στάση πληρωμών ύψους 5,57 δισ. ευρώ στο τέλος 2016 !).

Κι όμως πρέπει να κινηθεί...

----------------------------------

            Ας μην έχουμε αυταπάτες...

            Η Ελλάδα πλήρωσε βαριά τις ομολογημένες αυταπάτες του Α.Τσίπρα, όταν στο κρισιμότερο χρονικό σημείο της τρέχουσας 10ετίας βρέθηκε στο τιμόνι της χώρας, ως πρωθυπουργός. Ας μην επαναλάβουμε, ίσως μέσα στην ευπιστία μας, το ίδιο ολίσθημα, επιβαρύνοντας με τη σειρά μας κι άλλο τη θέση της Πατρίδας.

            Πλεονάσματα 3,5%, όπως μάλιστα ζητούνται από τη γερμανική αρμοστεία σε 10ετή βάση,  δεν υπάρχουν. Δεν πρόκειται να υπάρξουν !

 Είναι ανέφικτο το πρωτογενές πλεόνασμα να πάει πάνω από 2% κι αυτό όχι σε 10ετή περίοδο, όπου σειρά αστάθμητων παραγόντων μπορούν να μεταβάλλουν τις οικονομικές συνθήκες.

Η Ελλάδα μόνον το 1999 εμφάνισε πλεόνασμα 3%, και αμέσως μετά έπεσε στο 2,4%, μετά στο 1,5% κ.ο.κ. Πολλοί από τους κήρυκες αυτών των μεγεθών έχουν στις χώρες τους ύφεση, δηλαδή, αρνητικά μεγέθη. ΄Οπως, κατ΄ αναλογία και το ΔΝΤ, ζητά κούρεμα του χρέους, αλλά το δικό του, των 14 δισ. €,  που πρέπει να του αποπληρώσει η Ελλάδα δεν το μειώνει, ούτε κατ΄ ελάχιστο.

            Νομίζω ότι η πρόταση  για αποδοχή ενός συμβιβασμού για 3,5%, από το οποίο το 2,5% θα κατευθύνεται για χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων και υποδομών, και μόνο το 1,5% θα εγγράφεται τελικά ως πρωτογενές πλεόνασμα, είναι εύστοχη και ρεαλιστική.

            Με σωρευτική ύφεση -29% επί οχτώ χρόνια (πράγμα που σημαίνει ότι η χώρα απώλεσε στα χρόνια αυτά σχεδόν το 1/3 του εθνικού της πλούτου !), με ανεργία 25% επί πέντε χρόνια (πράγμα που σημαίνει, αν αφαιρεθούν και οι συνταξιοδοτούμενοι και οι μεταναστεύσαντες, ότι η χώρα κινείται με λιγότερο από το 1/3 του παραγωγικού της δυναμικού !),  δεν υπάρχει παρά μία και μόνο λύση, μία πραγματική προτεραιότητα, για να πάρει μπροστά η οικονομία και να βγει η χώρα από τον επιθανάτιο ρόγχο: σχέδιο επενδύσεων 100 δισ. ευρώ για την πενταετία.

            Το 1919, η χώρα έχει να αποπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος χρέους  μέχρι το 2060, ύψους 13,7 δισ. €, παρόμοιου ύψους χρέος εμφανίζεται τα έτη 2037, -38, -39. Το 2019, λοιπόν, δεν είναι  μόνο ένα κρίσιμο πολιτικά έτος, με εκλογές Δήμων και Περιφερειών και Ευρωεκλογές, αλλά κι ένα πολύ κρίσιμο οικονομικό έτος.  Διότι θα έχει λήξει το 3ο Μνημόνιο και η Ελλάδα πρέπει να βρει από τις αγορές αυτά τα 13,7 δισ. € της αποπληρωμής + τα τυχόν ελλείμματα που θα έχουν απομείνει. Κι ενώ, οι υποχρεώσεις μέχρι το 2018 είναι καλυμμένες από το 30 Πρόγραμμα, το 2019, χωρίς πλέον Πρόγραμμα, η κάλυψη θα πρέπει να γίνει εξ ολοκλήρου από τις αγορές. Αντιλαμβανόμαστε ότι για να είναι επιτυχής η ολική έξοδος στις αγορές θα πρέπει να έχουν συντρέξει μια σειρά θετικές προϋποθέσεις, των οποίων η αναπτυξιακή δυναμική έπρεπε, ήδη στον πέμπτο μήνα του 2017, να είχε παρουσιασθεί, και το 2018 να καταγράφει κυριολεκτικά μοναδικές αναπτυξιακές επιδόσεις, ώστε να υπάρχει η αίσθηση οικονομικής ανόδου, πιστοληπτικής δυνατότητας και αξιοπιστίας της χώρας. Αλλιώς, η χώρα μπορεί να βρεθεί μπροστά σε πιστοληπτικό δραματικό γεγονός.

Το Υπερταμείο των 99 ετών (!), αυτό το ιστορικό όνειδος της κυβέρνησης, που, - Θεός γνωρίζει !-, πως μετά από την υιοθέτηση και μόνο αυτού του θεσμού-υπερταμείου εξακολουθεί να μιλάει για Αριστερά, οφείλει σταδιακά, και στα πλαίσια μιας Νέας Ανορθωτικής Στρατηγικής,  να απορροφηθεί από έναν νέο Εθνικό Αναπτυξιακό Φορέα, και να μετακινηθεί από το διαρκές ενδεχόμενο εκποίησης της υποθηκευμένης επί ένα αιώνα (!) εθνικής περιουσίας  για την πληρωμή των δανειστών και των χρεολύσιων, σε Φορέα υποστήριξης των επενδυτικών πρωτοβουλιών, των εξαγωγών και του ανταγωνιστικού νεύρου της ελληνικής οικονομίας αποτρέποντας την εκ νέου διόγκωση του εξωτερικού ισοζυγίου το οποίο με τη σειρά του καθώς αυξάνει  ανατροφοδοτεί τα ελλείμματα και τελικά το χρέος. 

            Παραφράζοντας το Γαλιλαίο, κατά την έξοδο του από τη φοβερή  Ιερά Εξέταση, όταν αναφερόμενος στην κίνηση της Γης γύρω από τον Ήλιο είχε πει : ''κι όμως κινείται !...'', θα μπορούσαμε να πούμε εκφράζοντας την αναγκαιότητα και την προσδοκία για την ελληνική οικονομία : ''κι όμως, πρέπει να κινηθεί...''.

Θεσσαλονίκη, 26 Απριλίου 2017